Hoogaars

De Hoogaars is een typisch Zeeuwse platbodem, gebouwd en gebruikt voor de visserij in Zeeuwse zeegaten. Deze schepen vooral gebruikt voor de visserij hebben hun ontwikkeling te danken aan de eisen van het zeilen en vissen in zeegaten. Het was dan ook een scheepstype gebouwd voor het varen op de Wester- en Oosterschelde. Evenals voor de Grevelingen: wateren waar een korte golfslag kan staan, wanneer wind en stroom tegen elkaar indruisen. Er zijn verschillende typen ontstaan: de Arnemuidense- en Tholense Hoogaars, de Duivelander en de Lemster Hoogaars.

Zeeuwse platbodem

Hoogaarsen werden vooral uit eikenhout gebouwd. Het scheepstype steekt relatief weinig diep onder water, en heeft een sterk vallende maar toch hoge voorsteven. Ook het achterschip ofwel de kont steekt vrij hoog boven het wateroppervlak uit. Deze vormen maken het een relatief droog zeilschip, dat zowel voor en achter relatief weinig water overneemt. Vanwege de getijdenbeweging in de Zeeuwse wateren waren de Hoogaars voorzien van een sterke bodem. Daarmee konden zij veilig droog vallen op platen en banken.

Hoogaarzen waren al vanaf het begin erg geliefd bij vissers. De schepen waren mooi gelijnd en wendbaar, konden een hoge snelheid bereiken en makkelijk vlot komen van een zandbank als ze waren vastgelopen.

Bron: Zeeuwse Ankers

Verschillende Hoogaars

Voor de kenners zijn er op verschillende plaatsen Hoogaars gebouwd met hun eigen kenmerken. Ondermeer afhankelijk van de werf waar ze zijn gebouwd. Op Arnemuiden en Tholen werden de daarnaar genoemde Tholense – en Arnemuidense Hoogaars gebouwd. Deze hebben een hogere kop en kont dan de zogenoemde Kinderdijkse – en Duivelandse Hoogaars. Deze zijn als geheel platter van bouw. Er zijn ook Hoogaars gebouwd met een ronde kont, de Lemster Hoogaars genoemd, naar de Lemsteraak. Oorspronkelijke Zeeuwse Hoogaars waren zeilende vissersschepen, bestemd voor de garnalen- en mosselvangst. Halverwege de twintigste eeuw werden er Hoogaars als plezierjacht in de vaart gebracht. Een wens als ‘stahoogte in de kajuit’ bepaalde mede daarop de rompvorm.

In 1900 voeren ongeveer 1.000 vissersvaartuigen in de monding van de Westerschelde en het bredere gebied van de Scheldedelta. Het waren houten schepen met een platte bodem, zeer geschikt voor ondiep water.

Bron: Stichting Behoud Hoogaars

Hoogaars Gornaet

Niet iedere Zeeuwse platbodem is als vissersschip gebouwd. Een voorbeeld daarvan is de Gornaet, Zeeuws voor ‘Garnaal’. Dit schip is gebouwd in 1962, en wel als jacht, nota bene op de scheepswerf van A.C. Meerman op Arnemuiden waar haar restanten nu zijn opgesteld. Of er sprake is geweest van een mindere bouwkwaliteit, nalatig onderhoud of van bedenkelijke omstandigheden, dat is niet geheel helder. Maar wel dat herstel en restauratie meer geld zal kosten dan nieuwbouw. Vooralsnog berust de historische scheepswerf in het gegeven, dat de restanten van deze Hoogaars een inzicht geeft in de wijze waarop het is gebouwd. Lees hier het opmerkelijke verhaal van de Gornaet. Een Zeeuwse Hoogaars gebouwd in Arnemuiden, die het water van de Zuid-Hollandse meren, de Zeeuwse Stromen, de Oostzee, de Europese kanalen en rivieren en van de Middellandse Zee heeft geproefd.

Lees hier bij Zeeuwse Ankers meer over het scheepstype de Hoogaars. Lee hier over de Stichting Behoud Hoogaars.