Sounion, E.G. van der Stadt
Zeezeiler Herman Jansen is de geschiedenis ingegaan als de eerste Nederlander die solo de wereld is rondgezeild. Dat deed hij met de Sounion, een polyester zeiljacht van negen meter het type Pionier. Een ontwerp van E.G. van der Stadt uit de tijd dat jachtbouw in polyester nog in de kinderschoenen stond. Het was in 1972 dat Jansen vertrok vanuit Amsterdam voor zijn wereldreis, waarvan de verslagen zijn opgetekend in het boek ‘De horizon zeilde mee, dag na dag’. Om in 1977 weer terug te keren in Medemblik, de woonplaats van Jansen. Nadat er 35.346 Zeemijlen zijn afgelegd.
De horizon zeilde mee, dag na dag
Deze maand bezochten wij het Scheepvaartmuseum van Amsterdam. Op zich vinden wij dat een mooi museum. De collectie navigatieinstrumenten en scheepsmodellen zijn een lust voor het oog, evenals de tentoongestelde globes en scheepssier. De stoomijsbreker Christiaan Brunings vinden wij het bezoeken waard, maar de VOC-replica geloven we wel. De naar onze mening terechte aandacht die het museum is gaan geven aan Herman Jansen en zijn wereldomzeiling was een mooie aanleiding om het museum weer eens te bezoeken. Niet alleen omdat hij ‘de eerste Nederlander was die …’ Maar ook omdat zijn reisverslag, dat geresulteerd heeft in het boek ‘De horizon zeilde mee, dag na dag’ een bron van inspiratie is geworden voor vele zeilers.
Wereldomzeiling
De wereldomzeiling van Herman Jansen in de jaren 1972 tot 1977 omvatte een oversteek van Atlantische Oceaan naar Midden-Amerika, vervolgens door het Panamakanaal en vervolgens de Stille Oceaan overgestoken naar Nieuw-Zeeland. Via Straat Torres naar Bali en over de Indische Oceaan naar Kaapstad. Vandaar opnieuw westwaarts over de Atlantische Oceaan over richting Bermuda en vandaar de oversteek richting de Azoren en het Engels Kanaal, met daarna de aankomst bij IJmuiden.
Citaat jachtbouwer E.G. (Ricus) van de Stadt: ‘In 1965 bouwde ik voor Herman Jansen een Pionier, mijn 83e type van dit schip. Uit eigen ervaring was mij gebleken dat dit schip aan de eisen voor een solotocht rond de aardbol zou voldoen, ondanks de geringe lengte. Het was onkenterbaar, goed uitgebalanceerd en met een windvaan besturing zeer koersbestendig en daarnaast was de constructie oversterk’.
Tijdcapsule Sounion
De navigatiemiddelen van de jaren zeventig waren andere dan in de huidige tijd. Alhoewel de uitrusting voor die tijd uitgebreid en kostbaar genoemd kan worden, is deze onvergelijkbaar met de digitale instrumenten van nu. De belangrijkste instrumenten voor Jansen waren het kompas, het sleeplog, het sextant en de radiorichtingzoeker.
Na het overlijden van Herman Jansen op 92 jarige leeftijd in 2017 bleef de Sounion nog enige tijd liggen in de haven van een watersportvereniging in Medemblik. Waarna het scheepje op voordracht van de havenmeester werd geschonken aan het Scheepvaartmuseum van Amsterdam. Een mooi gebaar met gevoel voor de ontwikkeling van de watersport. Waarbij de Sounion als het ware een ‘tijdcapsule’ bleek, alsof de tijd heeft stilgestaan. De uitrusting waarmee de wereldreis is gezeild bleek zorgvuldig bewaard aan boord gebleven. De conservatoren schatten het op waarde, om deze ten toon te stellen in het Scheepvaartmuseum. De solo wereldomzeiling door Herman Jansen in herinnering brengend.
En de Sounion?
Nu hadden wij gehoopt dat de Sounion ook tastbaar aanwezig zou zijn. Bijvoorbeeld op het binnenplein van het Scheepvaartmuseum. Er staat immers in het museum ook een authentieke trekschuit, de koningssloep heeft lange tijd onderdak in het museum gevonden. Maar helaas, de polyester Pionier, uit de begintijd van het bootjes maken van polyester maakte geen deel uit van de tentoonstelling. Wel de windvaanstuurinrichting die aan de Sounion toebehoort.
Een zeil, wat touwwerk, een anker, de helmstok, dat had wat ons betreft de tentoonstelling tastbaarder gemaakt. De geur van Sounion en de zee verspreidend in de tentoonstellingsruimte. Maar blijkbaar is er gekozen voor ‘minder is meer’. En ‘kijken mag, aankomen niet’. Niet alles wat er was, maar toch het meeste achter glas.
Wat dan wel?
Zie ook Scheepvaartmuseum Amsterdam
