N.V. Dok- en Werf Maatschappij Wilton-Fijenoord, Schiedam
Op 27 juli 1940 werd bij de Schiedamse Dok- en Werf Maatschappij Wilton-Fijenoord het ms Westerdam te water gelaten. Het vracht-passagiersschip was besteld door de N.V. Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij en bestemd om te gaan varen onder de vlag van de Holland Amerika Lijn. Maar door omstandigheden kwam het schip jaren later pas lin de vaart. De kiellegging eerder plaatsgevonden. Op 1 september 1939, op de dag dat Duitsland buurland Polen binnen viel vond de kiellegging plaats. Nadat op 10 mei 1940 Nederland een vergelijkbaar lot overkwam werd het casco ms Westerdam op 27 juli 1940 te water gelaten voor verdere afbouw. Waarbij daden van verzet verbonden zijn aan het schip.
ms Westerdam (1940/1946)
Na de tewaterlating op 27 juli 1940 wordt het casco van ms Westerdam een aantal maal versleept. Scheepswerf Wilton-Feijenoord heeft meerdere werven, één in Schiedam en één bij de Rotterdamse wijk Feijnoord achter ‘De Hef’, de brug over de Koningshaven. Daarna wordt het verhaald en afgemeerd aan de Wilhelminakade nabij het kantoor van de Holland Amerika Lijn, de opdrachtgever voor de bouw van het schip.
Afbouw van ms Westerdam stagneert, 1940-1942
Zowel door de gegeven omstandigheden, maar ook moedwillig loopt het in de vaart komen van ms Westerdam vertraging op. Waarbij de bezetter druk uitoefent om het schip, een vrachtschip met passagiersaccommodatie vaarklaar te maken. Reden waarom het onafgebouwde schip, twee jaar na de tewaterlating, op 1 juli 1942 wordt afgemeerd bij de werf in Schiedam.
Wilton-Fijenoord
Scheepswerf Wilton-Fijenoord werd opgericht op 1 januari 1929. Het was een fusie tussen NV Maatschappij voor Scheeps- en Werktuigbouw Feijenoord en de NV Wilton’s Dok- en Werf Maatschappij, met met vestigingen te Rotterdam en Schiedam. Vanaf 1935 waren alle activiteiten geconcentreerd op het werfterrein in Schiedam.
Bombardement op Wilton-Fijenoord, 27 augustus 1942
Twee maanden later, op 27 augustus 1942 vindt er een geallieerd bombardement plaats. Met Wilton-Fijenoord bij Schiedam als doelwit. Voorkomen wil worden dat de bezetter beschadigde schepen laat repareren en toegeëigende schepen in de vaart brengt. Waaronder ms Westerdam. De Westerdam wordt door Engelse bombardement getroffen, zodanig dat lek raakt en naar de bodem van de haven zakt. Twee maanden later zijn de gaten gedicht, het water wordt uit het schip gepompt, het casco wordt in een dok droog gezet en gerepareerd. Waarna het naar de Rotterdamse Wilhelminakade wordt versleept.
Holland Amerika Lijn
Van 1873 tot de Tweede Wereldoorlog vervoerde de Holland Amerika Lijn zakenmensen, toeristen en migranten van en naar Amerika. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de schepen van de HAL voor geallieerde doeleinden gebruikt. Na de oorlog werden vooral soldaten en overlevenden uit de Japanse interneringskampen gerepatrieerd. Het eerste schip met ‘gewone’ passagiers dat na de oorlog uit Rotterdam vertrok is de Westerdam op 28 juni 1946.

5 september 1944, breng tot zinken!
Het wordt 1944, op 6 juni 1944 vindt D-day plaats waarna de geallieerden terrein gaan winnen. De bezetter overweegt de toegang tot de Rotterdamse havens te blokkeren door schepen in de rivier te laten zinken. Ook de Westerdam wordt daartoe aangemerkt. Waar de geallieerden lucht van krijgen. Het verzet in Nederland wordt ingeseind: breng de Westerdam op de plaats waar het nu ligt. In de nacht van 5 september 1944 openen leden van het verzet de buitenboordafsluiters, waarop het schip naar de bodem zakt. De bezetter weet de zaak weer te dichten en het schip leeg te pompen, en versleept het van de Wilhelminakade naar de Merwedehaven. In november 1944 beginnen de Duitsers de Westerdam te laden met zand en beton. Om eerder genoemde reden.
Het bombardement op de Wilton-Fijenoordwerf bij Schiedam vond plaats op 27 augustus 1942. De aanval werd uitgevoerd door Vliegende Forten van de United States Army Air Forces.
Verzetspoging van 22 december 1944
De tijd begint dringen. De Westerdam ter plekke bombarderen geeft een groot risico voor bewoners van Rotterdam. Opnieuw wordt het verzet tot actie gemaand. Maar nu rigoreuzer dan het openen van buitenboordafsluiters. In de nacht van 22 op 23 december begeven zich vier leden van het verzet zich met gevaar voor eigen leven vanaf de Heijplaat op straat, op de haventerreinen. Met behulp van twee kano’s beladen met mijnen bewegen zij zich naar de Westerdam met als doel de explosieven te plaatsen op de scheepshuid. De poging mislukt, de kano’s zijn te zwaar beladen, maken water, de mannen raken elkaar kwijt, en vinden elkaar later verkleumd terug. De munitie verdaagd op de bodem van de Merwedehaven.
Tot zinken gebracht, 16 januari 1945
Er volgt een tweede poging. In de nacht van 16 op 17 januari 1945. Nu met één kano, wederom vanaf de Heijplaat. De Westerdam ligt nog steeds nabij de Merwedehaven. De bedoeling is mijnen aan te brengen op zowel de Westerdam als op de Borneo. Bij de Westerdam lukt het. Maar de poging aangaande de Borneo wordt afgebroken. Op 17 januari 1945 doen de kleefmijnen met tijdschakelaar hun werk. De mijnen ontploffen, de Westerdam zinkt op haar ligplaats.
Op 16-17 januari 1945 voor de tweede keer door het verzet tot zinken gebracht ter voorkoming van het gebruik als blokschip in de Nieuwe Waterweg.

Technische gegevens
Scheepswerf: Wilton-Fijenoord, Schiedam Opdrachtgever: Holland Amerika Lijn Bouwnummer: 671 Kiellegging: 1 september 1939 Tewaterlating: 27 July 1940 Maidentrip: 28 juni 1946 Tonnenmaat: 12.149 GRT Lengte over alles: 157,9 meter Breedte over alles: 20,1 meter Diepgang: 9,52 meter Voortstuwing: 2 x M.A.N. Dieselmotoren Type voortstuwing: twee schroeven Maximum snelheid: 16 Knopen Aantal passagiers: 134 Aantal bemanningsleden: 126
ms Westerdam in de vaart, 1946 – 1965
Nederland wordt door de geallieerden bevrijd. Het is september 1945 wanneer de afbouw van het schip bij de Schiedamse scheepswerf Wilton-Fijenoord wordt opgepakt. Begin juni 1946 wordt er proefgevaren, het schip is dan voorzien van twee MAN dieselmotoren, het interieur en de tuigage zijn aangebracht, het is geschilderd in de kleuren van Holland Amerika Lijn. Op 24 juni wordt de Westerdam officieel overgedragen aan de rederij Holland Amerika Lijn. en op 28 juni vaart het schip voor het eerst uit vanuit de haven van Rotterdam. Het gaar varen voor de Holland Amerika Lijn als vrachtschip met passagiersaccommodatie. Waarna het in 1965 haar laatste reis maakt naar Alicante, Spanje alwaar het wordt gesloopt. Na meermalen met de kiel op de bodem te hebben gelegen.
Lees hier meer bij de Stichting Historisch Maritieme Data