Bolnes dieselmotor met gelast frame
Aan de Leuvehaven in Rotterdam staat een Bolnes dieselmotor opgesteld. Een zelfaanzuigende tweeslag langsspoeling dieselmotor met een als spoelzuiger uitgevoerd kruishoofd. Het aardige is dat van deze demonstratiemotor de plaatstalen motordeksels zijn vervangen voor transparant perspex zodat ook tijdens het in werking zijn de meest elementen bewegende delen zichtbaar zijn, zoals de krukas en de nokkenas, de drijfstangen en het klepmechanisme. Ook de kleppendeksel zijn afgenomen zodat de bewegingen van de tuimelaars zichtbaar zijn.
Gelast frame uit plaatstaal
Het uitzonderlijke van dit type dieselmotor is het uit gelast plaatstalen motorframe. Zekere gezien het formaat van de Bolnes dieselmotor. Bij grote Scheepsmotoren wordt die techniek vaker toegepast, maar bij kleine en middelgrote motoren zoals een Bolnes bestaan de onderdelen uit gietstukken. Zo niet bij Bolnes.
Eenheids Bolnes Dieselmotor
Johann Hendrik van Cappellen, zoon van de directeur van NV Machinefabriek Bolnes maakte in 1948 een een studiereis naar de Verenigde Staten en kwam thuis met dat idee. Waaraan toegevoegd het concept van standaard uitwisselbare onderdelen voor motoren van verschillende formaten en vermogens. In samenwerking met hoogleraar ingenieur Ben Kroon van de Technische Hogeschool Delft werd een tweeslag langsspoeling dieselmotor ontwikkeld met een boring van 190 mm en een slag van 350 mm, resulterend in een alvermogend van 50 Pk per cilinder bij 430 omwentelingen per minuut.
Bolnes machinefabriek Krimpen aan de Lek
In 1949 draaide de eerste Bolnes eenheids dieselmotor. En konden er bij de machinefabriek van Bolnes in Krimpen aan de Lek tweeslag langspoeling ‘eenheids’ dieselmotoren worden besteld met een vermogen afhankelijk van het aantal cilinders. Waarvan de onderdelen van grote en kleine machines onderling uitgewisseld konden worden. Een besparing op onderdelen zowel in de machinefabriek maar ook voor de gebruikers.
Bolnes als instructiemotor
Vanwege het overzichtelijke en functionele ontwerp begrijpelijk dat Bolnes tweeslag langsspoeling dieselmotoren ook als instructiemotoren werden toegepast. Op de School voor Scheepswerktuigkundigen in Brielle oefenden we met een driecilinder Bolnes L (lijnmotor) van 150 Pk zoals de viercilinder Bolnes op de foto’s. Een kunst was het maken van een indicateurdiagram, leerzaam het verstuivers afpersen. In Brielle bevond zich ook een gedemonteerde tweecilinder van het type L. Op de machinistenschool in Rotterdam bevond zich een Bolnes, later vervangen door het doorontwikkelde model met turbodrukvulling.
In de instructievaartuigen Prinses Beatrix, Prinses Christina en Prinses Irene van het Koninklijk Onderwijsfonds voor de Scheepvaart werden aanvankelijk vijfcilinder Bolnes L motoren van 250 Pk geplaatst. Bij een koude motor starten met Zundfix startlonten, in iedere cilinder één. Ook aan boord van (voormalige) rijksvaartuigen trof ik Bolnes dieselmotoren aan. Zoals aan boord van loodsboot Rigel een zevencilinder Bolnes DNL met turbodrukvulling van 735 Pk. En een achtcilinder L van 400 Pk aan boord van betonningsvaartuig Delfshaven. Tot zover de Bolnes motoren waar ik iets mee heb gehad.
Lees meer over Bolnes: Sleeboot Lambert
En hier: Machinemuseum
Zie ook: Loodsboot Rigel
