De ramp met de Faustus • 6 november 1952

De Faustus gezonken

Op 6 november 1952 verdaagde het Panamese vrachtschip ss Faustus aan de verkeerde zijde van de Noorderpier van Hoek van Holland. Het had gepoogd bij noordwester storm zonder loods de Nieuwe Waterweg binnen te lopen. De volgende dag bleek de Faustus door de Noorderpier heen gebroken te zijn, waardoor het lichtopstand op het einde van de pier gedoofd bleef. Het lukte de sleepboten Humber en Blankenburg niet om vast te maken aan de Faustus om het schip uit de vaargeul te houden. Op de loodsboot Rigel nam men het zinken van de Faustus waar door het verdwijnen van het radarscherm. De conclusie was dat het schip in de lichtenlijn, dus in de vaargeul moest zijn gezonken.

1952

Het is 1952, zeven en een half jaar na de Bezetting. Nederland bevindt zich in de fase van de wederopbouw, waaronder het herstel van de Rotterdamse haven. Waar in de achterliggende jaren scheepswrakken zijn opgeruimd. Zoals het wrak van Loodsboot No. 19, aangemerkt als de Hr.Ms BV10A waarmee bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog gepoogd was goudstaven vanuit De Rotterdamse Bijbank, behorende tot de Nederlandse Bank naar Engeland te verplaatsen. En het casco van ms Westerdam bestemd voor de Holland Amerika Lijn, dat gezonken lag in de Nieuwe Maas.

ss Faustus

Op 6 november 1952 is het Panamese stoomschip Faustus op weg naar de havens van Rotterdam. Een schip van 131,5 meter lengte geladen met kolen, voortgestuwd door een triple expansiestoommachine van 2500 Pk. De diepgang bij vertrek uit de Verenigd Staten was 8 meter. Maar bij het aankomen op de kruispost van de loodsboot werd de loodsdienst gestaakt. Dit vanwege de toenemende stormachtige wind uit het noordwesten en toenemende golfhoogten. De zeegang maakte het niet langer verantwoordelijk om met de loodsjol de loods over te zetten vanaf de loodsboot naar de Faustus. De seinpost van Hoek van Holland, het semafoor seinde de Faustus om buitengaats te blijven, stomend of ten anker gaand. De kapitein van de Faustus nam echter het besluit om naar eigen inzicht de Nieuwe Waterweg binnen te lopen, en in beschut water ter hoogte van de Berghaven van Hoek van Holland een loods aan boord te nemen.

Lloyds Register of Shipping
Lloyds Register of Shipping, ss Faustus nog ingeschreven als Empire Prospero

Morsesein ‘U’

Dat de kapitein van de Faustus had enige haast. Al op volle zee was er opdracht gegeven om de laadbomen op te toppen en de luiken open te leggen. Zodat bij aankomst in de Rotterdamse haven direct begonnen kon worden met lossen. Maar bij het verslechteren van de weersomstandigheden had de kapitein besloten de luiken boven de ruimen weer dicht te laten leggen. Wat bij aankomst op de rede van Hoek van Holland gedaan was met drie van de vijf scheepsruimen. En daarmee zette de Faustus koers naar de Nieuwe Waterweg. Vanaf de seinpost werd werd daarop waargenomen dat de Faustus noord van de Noorderpier uit zou gaan komen. Met de seinlampen vanaf het semafoor werd het lettersein ‘U’ geseind, kort kort lang, herhalen kort kort lang. Maar het mocht niet baten, ss Faustus liep noord van de Noorderpier aan de grond.

ss Faustus gestrand

ss Faustus
ss Faustus gestrand bij Hoek van Holland

De noordwesterstorm was onverbiddelijk. En zette de Faustus steeds verder richting de Noorderpier, en door de vloed geholpen op en door de Noorderpier heen. Donderdagmiddag 7 november doofde het licht van de Noorderpier, de Faustus had de elektriciteitskabel doorgesneden, evenals die van de misthoorn. Na het invallen van de avond was de Faustus grotendeels door de Noorderpier heen gedrukt, rond kwart voor negen werd gemerkt dat er behoorlijk wat beweging in het schip kwam. Waarop het meer en meer stuurloos en met zware slagzij in de Nieuwe Waterweg te drijven. Op de zesde november, de dag van de stranding was overigens de gehele bemanning van boord gehaald door de reddingboot Jan Lels wat op zich al een prestatie was.

Gezonken in de vaargeul

Toen waargenomen was dat de Faustus zich rond door de Noorderpier heen gedrukt was en de Nieuwe Waterweg op dreef begaven zich de sleepboten Humber en Blankenburg richting het drijvende wrak om het uit de vaargeul vandaan te bewegen, maar het was te laat. Rond half tien verdween de Faustus in het donker van de radar van loodsboot Rigel. Wat men vreesde was werkelijkheid geworden, de Faustus was gezonken in de vaargeul, in de vaarroute van de Nieuwe Waterweg. De Nieuwe Waterweg geblokkeerd, in ieder geval voor grote schepen, zoals ss Nieuw Amsterdam van de Holland Amerika Lijn. Die daarop uit is geweken naar Amsterdam.

ss Faustus Nieuwe Waterweg
Fragment Polygoon-journaal van het zinken van ss Faustus in de vaargeul van de Nieuwe Waterweg

ss Faustus de diepte in

De Faustus is daarop niet geborgen. Er was haast geboden om in zo’n kort mogelijke tijd de vaarweg vrij te maken. Er is voor gekozen om de Faustus in een maand tijd zo diep mogelijk weg te laten zinken onder de bodem van de Nieuwe Waterweg. Door zandzuigers is er diep onder water een put gezogen waarin de Faustus wegzonk. Met behulp van springladingen onder water is een harde kleilaag waarop de Faustus kwam te liggen verpulverd om nog dieper zand weg te zuigen. Op 19 januari 1953 (enkele weken voor de Watersnoodramp) lagen de wrakstukken van de Faustus op de gewenste diepte. Eind februari werd er nog meer zandgrond weggezogen, 20 maart 1953 lag de Faustus vrijwel geheel dieper dan 12,40 meter onder LLWS (Laag Laag Water Spring).

Aanleg van de Europoort

Waarmee de Nieuwe Waterweg weer volledig vrij was voor schepen met bestemming Rotterdam. Ware het niet dat er een nieuw havengebied werd aangelegd, welke bereikbaar zou gaan worden voor alsmaar grotere zeeschepen. Op 4 maart 1963 begonnen de baggermaatschappijen Adriaan Volker en Bos & Kalis wederom met het wegzuigen van zand rondom de restanten van de Faustus.  Op 23 april 1963 werd dit werk voltooid en liggen de restanten van de Faustus, te weten het achterschip, het middenschip en het voorschip op een diepte van 21,80 meter onder het referentievlak van LLWS begraven.

Technische gegevens ss Faustus

Scheepswerf: Bartram & Sons Ltd. Engeland
Van stapel gelopen als: Empire Prospero
Bouwjaar: 1943
Scheepstype: ‘Empire Tramp’, vergelijkbaar
met de Amerikaanse Liberty-en Victoryschepen
Lengte over alles: 131,5 meter
Breedte over alles: 17,2 meter
Diepgang: 8 meter
Holte: 10,4 meter
Tonnemmaat: 6767 BRT
Machinevermogen: 2500 Pk
Triple-Expansie stoommachine

Bron: Historisch Hoek van Holland

Geef een reactie