Vuurtoren Urk
Het licht van de vuurtoren op het voormalige eiland Urk is bij een heldere weersomstandigheden zichtbaar vanaf 18 Zeemijl, omgerekend vanaf 33,3 kilometer. Het lichtkarakter is Fl wit 5 sec, wat staat voor om de 5 seconden een witte schittering. Nabij de vuurtoren of tegen een wolkendek wordt zichtbaar dat er lichtbundels ronddraaien. Een kenmerkend gegeven is daarbij dat de lichtbundels van de Urker vuurtoren linksom draaien, tegen de wijzers van de klok in. Anders dan daarbij: de lichtbundels van het merendeel van de Nederlandse vuurtorens, die zich rechtsom bewegen.
Linksom zwenkend
Er is een veronderstelling dat de Urker vuurtoren op deze wijze de haveningang van Urk aanwijst. En daar zit wel wat in: komende vanuit het westen, bijvoorbeeld van Enkhuizen bevindt het Urker havenhoofd zich ten opzichte van de vuurtoren aan de rechterzijde. Maar van oorsprong was Urk een eiland in de Zuiderzee waar je rond kon varen. Komende vanuit het oosten, in vroeger tijd vanaf Schokland, Vollenhove of Kuinre. In de huidige tijd een helpende benadering. Maar in oude tijden ging die aanwijzing ten dele op.
French Light
Wat wil het geval: in 1876 is het mechaniek van de Urker vuurtoren vervangen, en wel door een exemplaar van Franse makelij. Namelijk van de Parijse firma Barbier, Benard en Turenne. En deze firma heeft gedurende geruime tijd linksdraaiende mechanieken geleverd. In Canada, ooit een Franse kolonie zou de genoemde firma ook de nodige vuurtorens uitgerust hebben met linksdraaiende mechanieken. Daar schijnen dergelijk vuurtorens zelfs een typerende aanduiding te hebben gekregen: ‘French Lights’. Zoals ook het licht op Urk, een linksom draaiende Fresnellenzen rond een stilstaande lichtbron. Op Urk een lamp van 40.000 Candela, wat zeggen wil een lichtsterkte van 40.000 kaarsen.
Westenschouwen en Urk
De architect van de vuurtoren van Urk was Leendert Valk (1794-1867), geboren in Rotterdam, en van timmerman en tekenaar opgeklommen tot bouwkundige bij het Loodswezen. Voor zover bekend staan er twee vuurtorens op de naam van Leendert Valk: de vuurtoren van Urk (gebouwd 1844-1845) en de vuurtoren Wester-Schouwen (gebouwd 1837-1840) bij Burgh-Haamstede in Zeeland. Dat is de vuurtoren die ook gestaan heeft op het rood-paarse bankbiljet van 250 gulden. Het oorspronkelijke lichthuis van deze vuurtoren is nu te vinden bij de haven van Burghsluis, waar het dienst doet als vergaderruimte van de watersportvereniging aldaar. De gelijkenis met Urk is treffend. De eerste steen van de vuurtoren van Urk is gelegd op 18 mei 1844, de toren is verhoogd rond het jaar 1890.
Vuurtoren Urk
Ontwerp: L. Valk
Gebouwd door: G. van Lembeek, Vreeswijk
Bouwmateriaal: Baksteen
Bouwvorm: rond gemetseld
Lichtkarakter: Een wit licht van 1 seconde per 5 seconden
Uit de Lichtenlijst
Coördinaten vuurtoren Urk: 52°40′N 5°36′O
Hoogte boven zeeniveau: 27 meter
Lichtkarakter: Flash wit 5 seconde
Nominale dracht 18 Zeemijl
Lichtsterkte 40.000 Candela
Draaiend fresnel optiek
Lichtkarakters in het algemeen
Quick (Q) Flikkerlicht, 1 flikker per seconde
Very Quick (VQ) Snel flikkerlicht, 2 flikkeringen per seconde
Flash (Fl) Schitterlicht, 1 schittering, 1 seconde lang
Long Flash (LFl) Lange schittering, 2 seconde lang
Isophase (Iso) Isofaselicht, even lang aan als uit
Occulting (Oc) Onderbroken licht, langer aan dan uit
Fixed (F) Vast licht, licht is continu aan
Morsecode (Mo) morsecode licht, licht geeft morsecode
Bronnen:
