Hellevoetsluis

Aan het Haringvliet op Voorne-Putten ligt de vestingstad en voormalige marinehaven Hellevoetsluis. De naam Helle-voet is qua betekenis niet eenduidig te achterhalen. Sommigen duiden deze naam als een eiland gelegen aan de Helle, een benaming van het huidige Haringvliet, in de Romeinse tijd de Helius, het Helinium genoemd, de monding van de Maas in de Noordzee. Anderen verwijzen naar de betekenis van het woord hel(le), land dat gelegen is aan de voet van kwaad(gevaarlijk) water.

Hoe dan ook,  de naam Hel(le)voet komt voor het eerst voor in documenten uit de 13^e eeuw. Oude documenten en kaarten duiden namen als Oud-Hellevoet, de Hellevoetse Werfhoek, Nieuw Hellevoeterland. Een document uit de veertiende eeuw beschrijft hoe de polder Nieuw-Helvoet in 1395 ter bedijking wordt uitgegeven. Deze polder had een uitwateringssluis in de Zuiddijk: de Hellevoetse sluis. Na de inpoldering van ’t Weergors wordt deze sluis verplaatst en ontstaat er bij de Hellevoetse sluis een eerste aanzet van bewoning.

Dit poldergebied waar de plaats Hellevoetsluis zou ontstaan werd tussen 1367 en 1394 gecultiveerd. De eerste bewoners hielden zich voornamelijk bezig met landbouw en veeteelt. Daar waar zich de vesting van Hellevoetsluis bevindt, zeg maar het oorspronkelijke centrum, daar lag eerst een klein haventje dat gebruikt werd door de bewoners van het 15e-eeuwse dorpje Nieuw-Helvoet.

In het begin van de 17e eeuw werd Hellevoetsluis een vestingstad door de aanleg van muren, om de oorlogs- en handelshaven te verdedigen. In 1798 werd onder bevel van buitengewone opzichter Jan Blanken een zeesluis en droogdok aangelegd. Hellevoetsluis was de marinebasis van de Admiraliteit van de Maze. In de tijd dat Hellevoetsluis marinehaven was werd hier de door Piet Hein buitgemaakte zilvervloot aan wal gebracht. Aan die tijd herinneren nog gebouwen als het Tromphuys, affuitenloods, het kruythuys en het Ruyterhuys, vernoemd naar Michiel de Ruyter.

Numansdorp

Mooie ontmoetingen daar! Om te beginnen met de bootbuurman, die vertelde over avontuurlijke tochten met een Landrover, naar Tokyo, Ushuaia (zoek maar eens op in een atlas) en langs de Amazone. Maar ook kwamen wederzijdse bekenden ter sprake. Niets dan goeds, vol lof. Maar de havenmeester van Marina Numansdorp is ook een verhaal op zich. Dat is namelijk Kai Wiedmer. Mocht u Kai niet kennen, hij is in 2021 samen met Mark Slats de Atlantische Oceaan overgeroeid in een recordtijd van 32 dagen. Ook met hem een geanimeerd gesprek over de tocht en andere uitdagingen.

Tiengemeten en Gemeten Mijl

Vandaag zijn we van Numansdorp naar Hellevoetsluis gezeild. Onderweg van alles wat, van windstilte tot een flinke windvlaag, en daarbij draaide de wind ook verschillende op. Langs Tiengemeten door het Hitserse Gat. Vroeger zou het langgerekte eiland inderdaad tien kilometer gemeten hebben, vandaar de naam. Maar lange tijd hebben er langs de oever van het Hitserse Gat ook al merkpalen gestaan, de ‘gemeten mijl’. Lange tijd is Hellevoetsluis een marinehaven geweest. Door de ‘gemeten mijl’ op volle snelheid te varen en een tijdmeting te doen kon de snelheid van een schip worden bepaald. De ‘gemeten mijl’ werd dan in twee richtingen gevaren, met wind en stroom mee en tegen. Daar werd het gemiddelde van genomen.