Loodsen, gidsen op het water
Loodsen zijn gidsen op het water die de kapiteins en stuurlieden van schepen terzijde staan met hun lokale kennis van het vaarwater. De benaming ‘loods’ is mogelijk afkomstig van de oud-Nederlandse woorden ‘leydtsager, leydsager, leitsager en leitsagher’ waarin de begrippen ‘leiden’ en ‘zeggen’ hoorbaar zijn. Maar ook een herleiding naar het woord ‘loden’ is denkbaar, meer nog naar het ‘peillood’, een loden gewicht waarmee de waterdiepte wordt gepeild. Een andere verwantschap is die naar een ‘peddel’ en het werkwoord ‘peddelen’. Primitieve scheepsroeren zagen eruit als een ‘peddel’, een benaming afkomstig van het oud-Griekse pḗdon en daaraan verwant pēdōtḗs: ’roerganger’ of ‘stuurman’. In Engels- en Spaanstalige landen wordt het woord ‘pilot’ of ‘pilotos’ gebruikt, maar ook in het Nederlands taalgebied wordt het Engelse woord ‘pilot’ gebruikt als opschrift voor loodsvaartuigen en als aanduiding van een loodsstation, zoals ‘Maas Pilot.’ Er zijn rivierloodsen, havenloodsen en zeeloodsen, ieder met hun specifieke kennis van het vaarwater en de te volgen procedures.
Loodsen M/V worden aan boord van schepen gebracht door loodstenders, of door middel van loodsjollen vanaf een groter loodsvaartuig. Ook met een helikopter is een mogelijkheid. In omgekeerde volgorde worden loodsen ook van schepen opgehaald. Daarbij kan er sprake zijn van beloodsing op afstand door middel van radiocontact en navigatiemiddelen als radar, GPS en AIS.
Koopvaardijpredikant L.A. Bodaan, ‘De Loodsboot’
Haven, haven, veilige haven
Mijn paradijs, eind van de reis
Ik koers gerust naar dat veilige oord
Vrij is de kust en de loods is aan boord
Ik staar aan ’t eind van de reis naar de ree
Weemoedig was eens het vertrek
Blij zie’k de loodsboot, die wacht op de zee
De zonneschijn danst op ’t dek
De sloep bracht de loods naar ’t thuisvarend schip
Men kent z’n vertrouwde bevel
Hij brengt ons langs bank en langs iedere klip
Met hem, mannen, klaren we’t wel
Soms zag ‘k een schip in de schuimende vloed
Het lag op ’t strand als een wrak
Die ouwe, hij dacht: zonder loods gaat ’t goed
En nam ‘m dus niet, voor ’t gemak
Een zeeman gaat eenmaal voor ’t laatst op een vaart
Slechts een loods wijst hem dan z’n thuis
Als hij in zijn hart maar zijn naam heeft bewaard
Dan brengt hij hem veilig naar huis
Haven, haven, veilige haven
God’s paradijs, eind van m’n reis
Ik koers gerust naar dat veilige oord
Vrij is de kust en m’n loods is aan boord
Songtekst: Ad van de Gein en Hans Ruf jr.
Bepalingen ter voorkoming van Aanvaringen op Zee
Voorschrift 29: Loodsvaartuigen
a) Een vaartuig bezig met de uitoefening van de loodsdienst dient te tonen:
i) aan of nabij de top van de mast twee rondom zichtbare lichten, het ene loodrecht onder het andere, het bovenste wit en het onderste rood;
ii) wanneer het varende is, tevens zijlichten en een heklicht;
iii) wanneer het ten anker ligt, behalve de lichten, voorgeschreven onder i), tevens het licht, de lichten of het dagmerk, voorgeschreven in Voorschrift 30 voor ten anker liggende vaartuigen.
b) Een loodsvaartuig dat niet bezig is met de uitoefening van de loodsdienst dient de licht en of dagmerken te tonen, voorgeschreven voor een vaartuig van zijn soort en lengte.
Geheugensteuntje …
Over het onthouden van de navigatieverlichting van een loodsvaartuig, was het nu een wit licht boven een rood of andersom, rood boven wit? Het geheugensteuntje: ‘Een witte pet boven een rode neus.’
Internationale seinvlaggen
