Friese Staartklok

De blikvanger in onze huiskamer is een Friese Staartklok met maanstand, datumaanduiding en wekker. Achter de mooi beschilderde wijzerplaat bevindt zich een uurwerk met gedraaide pilaren. Na verloop van tijd is het nodig om de met messing beklede kettinggewichten en het oog van de slinger van te poetsen. Daarvoor worden de losse onderdelen afgenomen zoals de eikenhouten bovenkap en de windkast. Waarvan een paar foto’s zijn genomen ter illustratie. De kettingen van het uurwerk en het uurwerk zelf worden niet gepoetst. Het poetsmiddel heeft een slijpende werking, dat is niet goed voor het raderwerk, vandaar. Hierbij een paar foto’s van de opbouw van de Friese Staartklok. En van het aloude merk Brasso koperpoets. Een metaalpoetsmiddel al ruim een eeuw op de markt.

Kettinggewichten

Tot deze Friese Staartklok behoren drie gewichten. Het grote gewicht drijft het uurwerk aan inclusief de maanstanden, datumaanduiding en de slagen op de bel. Dit gebeurt op het hele en het halve uur. Het grote gewicht hangt met een rol aan een doorlopende ketting.  Het ene part van de ketting drijft het uurwerk aan, het andere part de belslag. Het kleinere gewicht rechts hangt aan de ketting van het wekkerwerk, het kegelvormige gewicht links is het balans- en stopgewicht van deze ketting.

Windkast van de Staartklok

Het kwam voor dat Friese Staartklokken opgehangen werden in de hal van een herenhuis of landhuis. Als tijdaanduiding voor zowel bewoners als bedienden. De tocht door een woning bij openstaande ramen en deuren konden de slinger, bepalend voor het opstijf lopen van de klok beïnvloeden in de slingerbeweging of zelfs stoppen. Daarvoor diende de windkast rondom de slinger van de Friese Staartklok. Diezelfde windkast droeg ook bij aan de aanduiding ‘Staartklok’.

Bovenkap

Over het uurwerk en de wijzerplaat heen wordt de bovenkap geschoven als bescherming van met name het uurwerk. Zeker bij oude huizen kan het gebeuren dat er stof en gruis neerkomt van de houten plafonds, wanneer daarover wordt gelopen of bij harde wind. De bovenkap dient daarmee tot versiering maar ook tot bescherming van het uurwerk en haar raderen. Er zijn Friese Staartklokken met ornamenten op de bovenkap, deze klok doet het zonder. De mooi beschilderde wijzerplaat met maanstand en datumaanduiding siert de Friese Staartklok meer dan voldoende.

Brasso metaalpoetsmiddel

Brasso koperglans

Brasso is één van de meest gebruikte en bekende metaalpoetsmiddelen ter wereld. Het is een lichtbruine, ondoorzichtige vloeistof die naar ammoniak ruikt, en wordt al langer dan een eeuw gebruikt. Het product is geïntroduceerd in 1905 in Groot-Brittannië, nadat een vertegenwoordiger van het bedrijf Reckitt & Sons een monster vloeibaar metaalpoetsmiddel uit Australië had meegebracht. Het product groeide in populariteit in Engeland en verving uiteindelijk tal van andere poetsmiddelen. Het heeft de eeuw na de introductie nauwelijks veranderingen ondergaan qua samenstelling en verpakkingsontwerp. Vandaar dat de blikken verpakking ook wordt verzameld als typisch voorbeeld van klassiek Brits reclameontwerp.

Bron: Website Chemeurope